سن ابتلاء به سرطان روده بزرگ در جهان جوان‌تر شده است:
در سال ۲۰۲۰ نزدیک به دو میلیون نفر در جهان به سرطان روده بزرگ مبتلا شدند و بیش از ۹۳۵ هزار نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست دادند. درحالیکه سن بروز سرطان روده بزرگ، اغلب ۵۰ سال و بالاتر است، اما مطالعات جهانی، از افزایش موارد این سرطان در بین سنین ۴۹ سال و کمتر، از دهه 1990 به این سو حکایت می‌کنند.
ابتلای سالانه ۱۲ هزار ایرانی بر اثر سرطان روده بزرگ:
آخرین آمار، موارد جدید سرطان روده بزرگ در کشور را بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر، شامل ۶۹۴۹ مرد و ۵۶۵۷ زن طی سال ۹۶ (آخرین گزارش ارائه شده سرطان بر پایه کل جمعیت کشور) اعلام شده است. همچنین سالانه حداقل ۵۰۰۰ مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ در ایران رخ می‌دهد. بیشترین میزان شیوع سرطان روده بزرگ در کشور مربوط به سنین بالای ۵۰ سال بویژه سنین ۶۵ سال به بالا اعلام شده است.
نشانه‌های بالینی سرطان روده بزرگ:
بسیاری از مبتلایان سرطان روده بزرگ در ابتدای بیماری، علامتی ندارند و با گذشت زمان علائم هشداردهنده بیماری در آنها آشکار می‌شوند:
- خونریزی ازمقعد و مدفوع خونی
- تغییر در عادات اجابت مزاج
- درد در هنگام اجابت مزاج
- تمایل به اجابت مزاج بدون داشتن مدفوع
- تغییر در حرکات روده
- کاهش وزن بدن به دلیل ناشناخته در هر سنی
- کم‌خونی و فقر آهن به دلیل ناشناخته
- درد و پیچش پایدار در ناحیه پایین شکم
مهم‌ترین عوامل خطر ابتلاء به سرطان روده بزرگ:
- سن ۵۰ سال و بالاتر
- سابقه داشتنپولیپ در روده بزرگ
- سابقه سرطان روده بزرگ در بستگان درجه یک در سن کمتر از ۶۰ سال
- سابقه بیماری‌های التهابی روده
- عوامل وراثتی و ژنتیکی
- مصرف دخانیات و یا لکل
- رژیم غذایی ناسالم
- پرخوری چاقی
- کم تحرکی
- کبد چرب غیرالکلی
- دیابت
زمان طلایی برای انجام غربالگری سرطان روده بزرگ، مرحله قبل از پیدایش علائم است که شانس درمان و معالجه بیماری را تا ۹۰ درصد افزایش می‌دهد. کونولوسکوپی تنها روش تک مرحله‌ای است که بررسی و پیشگیری (برداشتن پولیپ‌های روده در صورت مشاهده حین کولونوسکوپی) را ترکیب می‌کند. برداشتن پولیپ ها، مانع تبدیل آنها به پولیپ‌های سرطانی می‌شود.
فواصل غربالگری روده بزرگ :
- کسانی که عضوی از خانواده آنها، سرطان روده بزرگ داشته است، ۲ تا ۳ برابر سایرین در معرض خطر ابتلاء به این نوع سرطان هستند و باید ۱۰ سال قبل از سن بروز سرطان روده بزرگ در عضو مبتلای خانواده، مورد آزمایش و معاینه قرار گیرند.
- همچنین افرادی که به منظور پیشگیری از سرطان روده بزرگ، تحتکولونوسکوپی قرار می‌گیرند:
- اگر پولیپ نداشتند، باید هر ۱۰ سال یک بار مجدداً کولونوسکوپی شوند.
- اگر یک تا سهپولیپ در روده بزرگ داشتند، هر ۵ سال و اگر بیش از سه پولیپ داشتند، باید هر سه سال کولونوسکوپی شوند.
روش‌های دیگر غربالگری سرطان روده بزرگ نیز شامل آزمایش سالانه ایمونوشیمیایی مدفوع (M2PK)، آزمایش خون پنهان در مدفوع(OB یا Occult Blood) و تست هر سه سال یک بار Cologuard (جست و جوی DNA مرتبط با سرطان روده بزرگ در مدفوع) است. در صورت مثبت بودن نتیجه این روش‌های غربالگری، انجام کولونوسکوپی ضروری است.
چه کسانی، چند بار باید تحت غربالگری سرطان روده بزرگ قرار گیرند؟
افراد بالای ۵۰ سال بویژه کسانی که یکی از علائم خطر گفته شده را دارند باید تحت غربالگری روده بزرگ قرار گیرند. این افراد هر سال باید آزمایش مدفوع داده و هر ۱۰ سال غربالگری کولونوسکوپی شوند.
