بیماری STD چیست؟
بیماری STD، کوتاهشدهی عبارت “Sexually Transmitted Disease”، به گروهی از بیماریها و عفونتها گفته میشود که از طریق تماس جنسی منتقل میشوند. به عبارت دیگر، بیماری STD به انواع مختلف بیماریهای مقاربتی و جنسی اطلاق میشود که از طریق تماسهای جنسی مانند رابطه جنسی واژینال، رابطه جنسی مقعدی، رابطه دهانی یا حتی پوست به پوست منتقل میشود. از باکتریها و ویروسها گرفته تا انواع انگلها، عوامل مختلفی پشت این بیماریها هستند که برخی خاموش و برخی پر سر و صدا عمل میکنند. دانستن اینکه «بیماری STD چیه» اولین قدم برای محافظت از خودتان است. در این مقاله سعی میکنیم شایعترین و مهمترین بیماریهای جنسی و مقاربتی را معرفی کنیم. همچنین توصیه میکنیم در صورتی که در گذشته تجربه رابطه پرخطر جنسی داشتید یا در این خصوص نگرانی دارید، نسبت به انجام چکاپ بیماریهای مقاربتی آزمایشگاه فروردین اقدام کنید. هر اندازه در این مرحله نسبت به شرایط خود آگاهتر شوید، بهتر از ابتلا به عوارض جدی و خطرناک بعدی است.
این مطلب را نیز بخوانید: بهترین آزمایشگاه برای تست ایدز در تهران [کلیک کنید]
چرا باید بیماری STD را جدی بگیریم؟
بر اساس آخرین یافتههای پزشکی بیش از 30 مورد بیماری مقاربتی وجود دارد. طبق گزارشهای اخیر منابع معتبر پزشکی و حوزه بهداشت، مانند CDC و WHO، بیش از ۳۷۵ میلیون مورد جدید از ابتلا به انواع بیماریهای مقاربتی و جنسی در هر سال در جهان ثبت میشود. این آمار نشان میدهد که STDها نه تنها شایع هستند، بلکه در صورت عدم درمان، عوارضی مثل ناباروری، سرطان و حتی مرگ را نیز به دنبال خواهند داشت.
از کجا بفهمم بیماری مقاربتی دارم؟ علائم ظاهری و پنهانی
یکی از ترسناکترین ویژگیهای بیماریهای STD این است که گاهی هیچ علامتی ندارند؛ اما وقتی علائم ظاهر میشوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ترشحات غیرعادی از ناحیه تناسلی؛
- سوزش یا درد هنگام ادرار؛
- زخم، زگیل یا تاول در نواحی حساس.
یک سوال مهم: اگر هیچکدام از این علائم را ندارید، آیا واقعاً سالم هستید؟ جواب ساده نیست. مقالات اخیر در Journal of Infectious Diseases (سپتامبر ۲۰۲۳) نشان میدهند که تا ۷۰٪ موارد ابتلا به کلامیدیا (یکی از شایعترین عفونتهای باکتریایی تماس جنسی) بدون علامت هستند. پس اگر تجربه تماس جنسی محافظتنشده داشتهاید، انجام آزمایش ایدز یا سایر آزمایشهای بیماریهای مقاربتی، تنها راه مطمئن است.
این مطلب را نیز بخوانید: علائم حتمی ایدز چیست؟ [کلیک کنید]
انواع بیماریهای مقاربتی (STD)
۱. کلامیدیا (Chlamydia)
کلامیدیا چیست؟ چگونه منتقل میشود؟
کلامیدیا یکی از انواع شایع بیماریهای مقاربتی و یک نوع عفونت باکتریایی است که توسط باکتری Chlamydia trachomatis ایجاد میشود و از طریق تماس جنسی با فرد آلوده منتقل میگردد.
علائم و نشانههای کلامیدیا
بسیاری از افراد مبتلا به کلامیدیا علائمی ندارند. در صورت بروز، علائم کلامیدیا در مردان و زنان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- زنان: ترشحات غیرطبیعی واژینال، سوزش هنگام ادرار، درد شکمی، خونریزی بین دورههای قاعدگی.
- مردان: ترشحات از آلت تناسلی، سوزش هنگام ادرار، درد و تورم در بیضهها.
علل بروز کلامیدیا
داشتن چندین شریک جنسی، رابطهٔ جنسی محافظتنشده و سابقهٔ ابتلا به سایر بیماریهای مقاربتی از عوامل افزایشدهندهٔ خطر ابتلا به عفونت کلامیدیا هستند.
روش تشخیص کلامیدیا در آزمایشگاه
تشخیص کلامیدیا از طریق آزمایش ادرار یا نمونهبرداری از ترشحات ناحیهٔ تناسلی انجام میشود.
روشهای درمانی و داروهای موثر
کلامیدیا با آنتیبیوتیکها قابل درمان است. تکمیل دورهٔ درمان و پرهیز از رابطهٔ جنسی تا زمان بهبودی کامل توصیه میشود.
پیشگیری از کلامیدیا
استفادهٔ مداوم و صحیح از کاندوم، انجام منظم آزمایشهای غربالگری، رابطه جنسی محافظت شده و داشتن رابطهٔ جنسی با شریک ثابت میتواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
این مطلب را نیز بخوانید: از کجا بفهمیم ایدز دارم؟ [کلیک کنید]
۲. سوزاک (Gonorrhea)
تعریف سوزاک و نحوه ایجاد آن
سوزاک نیز از جمله مهمترین بیماریهای مقاربتی و یک عفونت باکتریایی است که توسط Neisseria gonorrhoeae ایجاد میشود و از طریق تماس جنسی منتقل میگردد.
علائم و نشانههای سوزاک
- زنان: ترشحات زرد یا سبز از واژن، درد لگنی، سوزش هنگام ادرار.
- مردان: ترشحات چرکی از آلت تناسلی، سوزش هنگام ادرار، درد یا تورم در بیضهها.
علل ایجاد سوزاک
عوامل خطر مشابه کلامیدیا است، از جمله داشتن چندین شریک جنسی و رابطهٔ جنسی محافظتنشده.
روشهای تشخص سوزاک
تشخیص از طریق آزمایش ادرار یا نمونهبرداری از ترشحات ناحیهٔ تناسلی انجام میشود.
درمانهای پزشکی و دارویی
سوزاک با آنتیبیوتیکها درمان میشود، اما برخی از انواع سوزاک به دارو مقاوم هستند و لذا نیاز به درمانهای تخصصیتر دارند.
چگونه از سوزاک پیشگیری کنیم؟
استفادهٔ صحیح از کاندوم و انجام آزمایشهای منظم میتواند به پیشگیری کمک کند.
این مطلب را نیز بخوانید: صفر تا صد علائم ایدز [کلیک کنید]
۳. سیفلیس (Syphilis)
سفلیس چیست و چگونه ایجاد میشود؟
سیفلیس یک عفونت باکتریایی است که توسط Treponema pallidum ایجاد میشود و از طریق تماس مستقیم با زخم سیفلیسی در طی رابطهٔ جنسی منتقل میگردد.
علائم و نشانههای سفلیس
سفلیس چهار مرحله دارد که شامل مراحل زیر هستند:
- مرحله اولیه: زخم بدون درد در محل عفونت.
- مرحله ثانویه: تاولها و بثورات پوستی، زخمهای مخاطی، تب و تورم غدد لنفاوی.
- مرحله نهفته: بدون علائم، اما باکتری در بدن باقی میماند.
- مرحله سوم: عوارض جدی شامل آسیب به قلب، مغز و سایر اندامها.
تشخیص و روشهای آزمایشگاهی
- آزمایشهای غیرترپونمال: تست RPR و VDRL.
- آزمایشهای ترپونمال: تست FTA-ABS برای تأیید تشخیص.
روشهای درمانی و داروهای سفلیس
- درمان استاندارد: تزریق پنیسیلین.
- گزینههای جایگزین: داکسیسایکلین یا آزیترومایسین برای بیماران حساس به پنیسیلین.
پیشگیری از سفلیس
- غربالگری منظم: برای افراد فعال از نظر جنسی.
- رابطه جنسی محافظت شده: استفاده از کاندوم.
این مطلب را نیز بخوانید: علائم زگیل تناسلی چیست و چگونه درمان میشود؟ [کلیک کنید]
۴. ایدز (HIV)
تعریف ایدز و نحوه انتقال آن
ایدز از جمله مهمترین و شناختهشدهترین بیماریهای مقاربتی به شمار میرود. ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) به سیستم ایمنی حمله میکند و در صورت عدم درمان، به سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا همان ایدز (AIDS) منجر میشود. این ویروس عمدتاً از طریق رابطه جنسی محافظتنشده، استفاده مشترک از سرنگهای آلوده، و از مادر به نوزاد در هنگام زایمان یا شیردهی منتقل میشود.
علائم و نشانههای ایدز چیست
- مرحله حاد: تب، خستگی، گلودرد و تورم غدد لنفاوی.
- مرحله نهفته: ممکن است سالها بدون علائم باقی بماند، اما ویروس همچنان در بدن فعال است.
- مرحله پیشرفته: ظهور عفونتهای خطرناک، کاهش وزن شدید و ضعف سیستم ایمنی.
علل ابتلا به ایدز
- عامل ایجاد بیماری: عفونت با ویروس HIV.
- عوامل خطر: رابطه جنسی محافظتنشده، شرکای جنسی متعدد، مصرف مواد مخدر تزریقی و ابتلا به سایر بیماریهای مقاربتی.
روشهای تشخیص ایدز در آزمایشگاه فروردین
- آزمایشهای غربالگری: تستهای ELISA و تأیید با تست وسترن بلات یا PCR.
- پایش وضعیت بیمار: بررسی میزان بار ویروسی در خون.
روشهای درمانی و داروهای ایدز
- درمان ضدویروسی (ART): ترکیبی از داروها که تکثیر ویروس را مهار کرده و عملکرد سیستم ایمنی را حفظ میکند.
- مراقبتهای مداوم: آزمایشهای منظم و ارزیابیهای بالینی.
پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به ایدز
- رابطه جنسی ایمن: استفاده مداوم و صحیح از کاندوم.
- پیشگیری قبل از تماس (PrEP): برای افراد در معرض خطر بالا.
- برنامههای کاهش آسیب: مانند تعویض سرنگ برای معتادان تزریقی.
۵. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
تعریف اچ پی وی و نحوه انتقال آن
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایعترین عفونتهای مقاربتی است که شامل بیش از 100 نوع ویروس میشود. برخی از انواع آن باعث زگیل تناسلی و برخی دیگر منجر به سرطانهای دهانه رحم، مقعد، آلت تناسلی و حلق میشوند. این ویروس از طریق تماس پوستی در حین رابطه جنسی منتقل میشود.
علائم و نشانههای HPV
- زگیلهای تناسلی: زائدههای کوچک و گوشتی روی ناحیه تناسلی؛
- تغییرات غیرطبیعی سلولی: ممکن است منجر به سرطان شود.
- در اغلب موارد ممکن است علائم مشخصی نداشته باشد.
علل ایجاد HPV
- داشتن شرکای جنسی متعدد؛
- رابطه جنسی محافظتنشده؛
- سیستم ایمنی ضعیف بدن.
نحوهی تشخیص و روشهای آزمایشگاهی
- آزمایش پاپاسمیر: برای تشخیص تغییرات سلولی دهانه رحم
- تست HPV DNA: برای شناسایی انواع پرخطر ویروس
نحوهی درمان HPV
- درمان زگیلهای تناسلی: کرایوتراپی (فریز کردن زگیلها)، داروهای موضعی یا لیزر
- پیگیری منظم برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم
پیشگیری از HPV و کاهش خطر ابتلا
- واکسیناسیون (گارداسیل و سرواریکس)؛
- استفاده از کاندوم برای کاهش خطر انتقال؛
- غربالگری منظم زنان با تست پاپاسمیر.
این مطلب را نیز بخوانید: زگیل تناسلی و تبخال تناسلی چه فرقی با هم دارند؟ [کلیک کنید]
۶. تبخال تناسلی
تعریف تبخال تناسلی و نحوه انتقال آن
تبخال تناسلی یکی دیگر از انواع بیماری STD و یک عفونت ویروسی ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است که از طریق تماس مستقیم پوست به پوست، بهویژه در هنگام رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل میشود. این بیماری توسط دو نوع ویروس ایجاد میشود:
- HSV-1: معمولاً باعث تبخال دهانی میشود اما میتواند از طریق رابطه دهانی به ناحیه تناسلی منتقل شود.
- HSV-2: بیشتر مسئول تبخال تناسلی است.
علائم و نشانههای تبخال تناسلی
- زخمهای دردناک در ناحیه تناسلی، مقعد یا اطراف دهان؛
- سوزش و خارش در محل عفونت؛
- تب، سردرد و درد عضلانی در موارد شدید؛
- ترشحات غیرطبیعی از دستگاه تناسلی.
علت ایجاد تبخال تناسی چیست
- داشتن شرکای جنسی متعدد؛
- داشتن رابطه جنسی بدون محافظت؛
- سیستم ایمنی ضعیف.
تبخال تناسلی چگونه تشخیص داده میشود
- معاینه فیزیکی: بررسی زخمها
- تست PCR: تشخیص DNA ویروس در نمونه زخم یا خون
- کشت ویروسی: بررسی نمونههای آزمایشگاهی
روشهای درمان و داروهای موثر تبخال تناسلی
- داروهای ضدویروسی (آسیکلوویر، والاسیکلوویر، فامسیکلوویر) برای کاهش شدت علائم و جلوگیری از شیوع ویروس
- پرهیز از تماس جنسی در هنگام شیوع بیماری
پیشگیری از تبخال تناسلی و کاهش خطر ابتلا
- استفاده از کاندوم در هر رابطه جنسی
- مصرف داروهای ضدویروسی برای کاهش احتمال انتقال
- اجتناب از رابطه جنسی در دوران شیوع زخمهای فعال
این مطلب را نیز بخوانید: تبخال تناسلی چیست و روشهای درمان آن کدام است؟ [کلیک کنید]
۷. هپاتیت B
تعریف و نحوه انتقال
هپاتیت B یک عفونت ویروسی خطرناک کبدی است که از طریق مایعات بدن مانند خون، مایع منی و ترشحات واژینال منتقل میشود. این بیماری مقاربتی میتواند به عفونت مزمن و مشکلات کبدی مانند سیروز و سرطان کبد منجر شود.
علائم و نشانههای هپاتیت B
- خستگی و ضعف؛
- زردی پوست و چشمها (یرقان)؛
- ادرار تیره و مدفوع روشن؛
- درد شکمی و تهوع.
علل بروز هپاتیت B
- تماس با خون آلوده؛
- رابطه جنسی محافظتنشده؛
- استفاده مشترک از سوزن آلوده.
روشهای تشخیص هپاتیت B در آزمایشگاه فروردین
- آزمایش آنتیژن HBsAg: تشخیص عفونت فعال؛
- تستهای عملکرد کبد: بررسی آنزیمهای کبدی.
شیوههای درمانی و داروهای هپاتیت
- درمان دارویی: داروهای ضدویروسی مانند اینترفرون و تنوفوویر
- مراقبتهای کبدی: پرهیز از الکل و رژیم غذایی سالم
پیشگیری از هپاتیت و کاهش خطر ابتلا
- واکسیناسیون علیه هپاتیت B
- استفاده از کاندوم در روابط جنسی
- عدم استفاده مشترک از وسایل تزریقی
این مطلب را نیز بخوانید: بهترین آزمایشگاه برای تست ایدز در تهران کجاست [کلیک کنید]
۸. تریکومونیازیس
تعریف تریکومونیازیس و نحوه انتقال
بیماری STD تریکومونیازیس یک نوع عفونت انگلی ناشی از Trichomonas vaginalis است که از طریق تماس جنسی منتقل میشود و یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتی قابل درمان است.
علائم و نشانههای تریکومونیازیس
- در زنان: ترشحات کفآلود، بوی بد واژن، سوزش و خارش
- در مردان: معمولاً بدون علامت، اما ممکن است باعث تحریک مجرای ادرار شود
علل تریکومونیازیس
- داشتن شرکای جنسی متعدد
- رابطه جنسی محافظتنشده
تشخیص تریکومونیازیس در آزمایشگاه
- آزمایش میکروسکوپی: بررسی نمونه ترشحات واژن یا ادرار
- تستهای مولکولی (NAAT): تشخیص دقیقتر عفونت
درمان و داروی مناسب تریکومونیازیس
- داروهای ضدانگل: مترونیدازول یا تینیدازول
- درمان همزمان شرکای جنسی برای جلوگیری از بازگشت عفونت
پیشگیری از تریکومونیازیس
- استفاده از کاندوم در روابط جنسی
- غربالگری منظم و درمان سریع در صورت تشخیص
نکات مهم در خصوص بیماری STD
- بیماریهای باکتریایی (مانند کلامیدیا، سوزاک، و سیفلیس) با آنتیبیوتیکها قابل درمان هستند، در حالی که بیماریهای ویروسی (مانند HPV، و اچآیوی) قابل درمان نیستند و نیاز به مدیریت طولانیمدت دارند.
- علائم پنهان: بسیاری از انواع بیماری STD، بهویژه در مراحل اولیه، علائمی ندارند، بنابراین آزمایشهای منظم برای تشخیص زودهنگام ضروری است.
- پیشگیری: استفاده مداوم از کاندوم و واکسیناسیون (برای HPV و هپاتیت B) از مهمترین روشهای پیشگیری هستند.
نتیجهگیری
بیماریهای مقاربتی (STDs) میتوانند تأثیرات جدی بر سلامت داشته باشند، اما با آگاهی، پیشگیری و درمان مناسب قابل کنترل هستند. بهترین راهکارها برای کاهش خطر ابتلا شامل استفاده از کاندوم، واکسیناسیون، غربالگری منظم و پایبندی به رفتارهای جنسی ایمن است. اگر علائمی مشکوک دارید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید و نسبت به انجام آزمایشهای دقیق پزشکی اقدام کنید تا دچار عوارض جدی و خطرناک بعدی نشوید. همین حالا با ثبت درخواست نمونهگیری در منزل یا مراجعه به آزمایشگاه فروردین، نسبت به انجام آزمایش اقدام کنید.
پرسشهای متداول درباره بیماری STD
❓ تبخال تناسلی چیست و چگونه منتقل میشود؟
✅ تبخال تناسلی یک عفونت ویروسی ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است که از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی منتقل میشود. علائم شامل زخمهای دردناک، خارش و سوزش در ناحیه تناسلی است.
❓ ویروس HPV چیست و چرا واکسن آن توصیه میشود؟
✅ ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) عامل زگیل تناسلی و برخی سرطانها (دهانه رحم، مقعد و حلق) است. واکسن HPV از انواع پرخطر این ویروس جلوگیری میکند و برای دختران و پسران نوجوان توصیه میشود.
❓ هپاتیت B چگونه منتقل میشود و آیا درمان دارد؟
✅ هپاتیت B یک بیماری ویروسی است که از طریق خون، رابطه جنسی محافظتنشده و وسایل آلوده منتقل میشود. اگرچه درمان قطعی ندارد، اما داروهای ضدویروسی مانند تنوفوویر میتوانند بیماری را کنترل کنند. بهترین راه پیشگیری، واکسیناسیون است.
❓ تریکومونیازیس چیست و چگونه درمان میشود؟
✅ تریکومونیازیس یک بیماری مقاربتی ناشی از انگل Trichomonas vaginalis است. علائم شامل ترشحات کفآلود، بوی نامطبوع و خارش در زنان است، اما مردان معمولاً بدون علامت هستند. درمان با مترونیدازول یا تینیدازول انجام میشود.
❓ چگونه میتوان از بیماریهای مقاربتی پیشگیری کرد؟
✅ استفاده از کاندوم در تمام روابط جنسی، دریافت واکسن HPV و هپاتیت B ، انجام آزمایشهای منظم و غربالگری، داشتن شریک جنسی ثابت و پرهیز از روابط پرخطر، رعایت بهداشت شخصی و عدم استفاده از وسایل مشترک
یک پاسخ
آیا اگر کسی علائم سوزاک رو نداشته باشه، ممکنه باز هم ناقل باشه؟