هپاتیت B

۱ مرداد ۱۴۰۳
بدون دیدگاه
مجله فروردین

هپاتیت B چیست؟

هپاتیت B شایع ترین عفونت جدی کبدی در جهان است. این بیماری توسط ویروس هپاتیت B ایجاد می شود که به کبد حمله کرده و به آن آسیب می رساند. دو میلیارد نفر (۱ نفر از هر۳ نفر) آلوده شده اند و حدود ۳۰۰ میلیون نفر با عفونت مزمن هپاتیت B زندگی می کنند. هر ساله بیش از ۱ میلیون نفر بر اثر هپاتیت B جان خود را از دست می دهند، علیرغم اینکه هپاتیت قابل پیشگیری و درمان است.

هپاتیت B از طریق تماس مستقیم با خون آلوده یا مایعات خاص بدن منتقل می شود. این ویروس بیشتر از مادر باردار به جنین و یا حین تولد از کانال زایمان منتقل می شود. همچنین از طریق تجهیزات پزشکی یا دندانپزشکی غیراستریل، رابطه جنسی محافظت نشده یا سوزن های غیراستریل ویا استفاده از وسایل شخصی مشترک مانند تیغ، مسواک و ناخن گیر منتقل می شود.

هپاتیت B (اپیدمی بی صدا):

اکثر افراد زمانی که به تازگی آلوده شده اند یا به طور مزمن آلوده شده اند علائمی ندارند. بدین ترتیب آنها می توانند ناآگاهانه ویروس را به دیگران منتقل کنند و به گسترش بی سر و صدای هپاتیت B ادامه دهند. برای افرادی که به طور مزمن آلوده هستند اما هیچ علامتی ندارند، کبد آنها همچنان در سکوت آسیب می بیند که می تواند به بیماری جدی کبدی مانند سیروز یا سرطان کبد تبدیل شود.

خبر خوب این است که هپاتیت B قابل پیشگیری و درمان است. یک آزمایش خون ساده برای تشخیص عفونت هپاتیت B وجود دارد. آزمایش تنها راهی است که فرد می تواند با اطمینان فهمد که آیا آلوده شده است یا خیر. واکسن ایمن برای پیشگیری از هپاتیت B وجود دارد. درمان های دارویی مؤثری وجود دارد که می تواند عفونت مزمن هپاتیت B را مدیریت کند.

هپاتیت B و کبد:

کبد آنقدر اندام مهمی است که اگر به طور کامل غیرفعال شود، فرد تنها یک یا دو روز می تواند زنده بماند. اما خوشبختانه، کبد می تواند حتی زمانی که تا ۸۰ درصد از آن دیگر بیماری شده است، عمل کند. این امر به این دلیل است که توانایی شگفت انگیزی برای بازسازی خود از سلول های کبدی سالم، را دارد.

عملکرد کبد شامل موارد زیر می باشد:

ویتامین ها، شکر و آهن را ذخیره می کند.
تولید و حذف کلسترول را کنترل می کند.
خون را از مواد زائد، داروها و سایر مواد سمی پاک می کند.
عوامل لخته کننده را برای توقف خونریزی (پس از بریدگی یا جراحت) ایجاد می کند.
عوامل ایمنی تولید می کند و باکتری ها را از جریان خون حذف می کند.
برای کمک به هضم غذا و جذب مواد مغذی مهم، ماده ای به نام ” صفراوی” را آزاد می کند.

کلمه “Hepatit” در واقع به معنای التهاب کبد است. بنابراین، “هپاتیت B” به التهاب کبد ناشی از ویروس هپاتیت B اشاره دارد. با تشخیص زودهنگام و پیگیری مناسب مراقبت های پزشکی، افرادی که با عفونت مزمن هپاتیت B زندگی می کنند، می توانند انتظار داشته باشند که از زندگی طولانی و سالم برخوردار شوند.

درباره ویروس هپاتیت B:

ویروس هپاتیت B یک DNA ویروس کوچک است که از خانواده Hepadnaviridae است. ویروس های مرتبط در این خانواده نیز در سنجاب های زمینی، سنجاب های درختی، اردک های پکنی و حواصیل ها یافت می شوند.

ساختار ویروس هپاتیت B:

ویروس هپاتیت B حاوی یک پوشش بیرونی و یک هسته داخلی است.پوشش بیرونی ویروس از یک پروتئین سطحی به نام آنتی ژن سطحی هپاتیت B یا “HBsAg” تشکیل شده است”. HBsAg را می توان با یک آزمایش خون ساده تشخیص داد و نتیجه مثبت آزمایش نشان می دهد که فرد به ویروس هپاتیت B آلوده شده است. هسته داخلی ویروس یک پوسته پروتئینی است که به آن آنتی ژن هسته هپاتیت B یا “HBcAg” گفته می شود که حاوی DNA ویروس هپاتیت B و آنزیم های مورد استفاده در تکثیر ویروسی است.

چرخه زندگی ویروس هپاتیت B:

ویروس هپاتیت B (HBV) چرخه زندگی پیچیده ای دارد. ویروس وارد سلول کبد میزبان شده و به هسته سلول کبد منتقل می شود. هنگامی که داخل هسته قرار می گیرد، DNA ویروسی به یک DNA دایره ای بسته کووالانسی (cccDNA) تبدیل می شود که به عنوان الگویی برای تکثیر ویروسی (ایجاد ویروس هپاتیت B جدید) عمل می کند. ویروس HBV جدید بسته بندی شده و سلول کبد را ترک می کند و cccDNA ویروسی پایدار در هسته باقی می ماند که می تواند در DNA سلول کبد میزبان ادغام شود و همچنین به ایجاد ویروس هپاتیت B جدید ادامه دهد. اگرچه چرخه زندگی این ویروس به طور کامل شناخته نشده است، بخش هایی از این فرآیند همانندسازی مستعد خطا هستند که ژنوتیپ های مختلف یا کدهای ژنتیکی ویروس هپاتیت B را تشکیل می دهد.

آزمایشات سرولوژیک تشخیص هپاتیت B:

تشخیص عفونت ویروس هپاتیتB، از طریق آزمایش سرولوژیکی مشخص می شود. پانل تشخیصی برای سرولوژی هپاتیت B، که امکان تعیین حساسیت، عفونت فعال یا ایمنی را از طریق واکسیناسیون یا عفونت گذشته، فراهم می کند، شامل آزمایش برای موارد زیر است:

آنتی ژن سطحی هپاتیت B (HBsAg).

آنتی بادی سطحی هپاتیت B (HBsAb)

آنتی بادی هسته هپاتیت B (HBcAb)

نشانه های آزمایش HBV چیست؟

سرطان اولیه کبد، که بیشتر به هپاتیت ویروسی مزمن نسبت داده می شود، یکی از سریع ترین علل افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان است. بنابراین آزمایش افراد در معرض خطر، برای جلوگیری از این نتایج ضروری است. سایر بیمارانی که وضعیت HBV آنها باید تعیین شود عبارتند از:

زنان باردار، تماس های جنسی، ارتباط خانوادگی ومردان همجنس گرا.
معتادین، کارگران جنسی و بیماران همودیالیزی.
افراد مبتلا به هپاتیت C یا HIV بصورت همزمان با HBV.
بیمارانی که در شرف شیمی درمانی یا دریافت داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند.

آزمایش HBV، چه زمانی توصیه نمی شود؟

هیچ منع مصرفی برای آزمایش سرولوژیک HBV وجود ندارد، اگرچه با توجه به تأثیر بالقوه (پزشکی، روانی و اجتماعی) نتیجه بر افراد و خانواده آنها، باید در چارچوب رضایت آگاهانه مناسب انجام شود.

آزمایش HBV ، در کجای یک رویکرد تشخیصی قرار می گیرد؟

وجود HBsAg نشان دهنده عفونت فعال HBV است. دلیل درخواست هر سه آزمایش سرولوژیکی، HBsAg، anti-HBs و anti-HBc در بیمار در معرض خطر عفونت HBV این است که تفسیر سیستماتیک این نتایج امکان طبقه بندی اکثر بیماران را بر اساس وضعیت هپاتیت B آنها، فراهم می کند. این وضعیت ها شامل ایمن شده با واکسن، ایمنی پس ازعفونت طبیعی و یا ابتلای مزمن به HBV می باشد که از تشخیص های از دست رفته، فراخواندن بیماران یا انجام آزمایش ها و واکسیناسیون غیر ضروری، جلوگیری می کند.

هیچ زمان خاصی برای آزمایش سرولوژیک وجود ندارد. با این حال، توجه به این نکته مهم است که HBsAg (اولین نشانگر عفونت HBV که پس از عفونت مثبت می شود) معمولاً تا میانگین ۴ هفته پس از عفونت غیرقابل تشخیص است. عفونت مزمن HBV، با وجود HBsAg برای بیش از ۶ ماه تعریف می شود.

در صورت لزوم، تأیید سرولوژیکی ایمنی پس از واکسیناسیون باید حداقل ۱ ماه پس از تکمیل واکسیناسیون انجام شود.

آزمایش HBV، شامل چه مواردی می شود؟

آزمایش واقعی از طریق آزمایش خون است، بدون نیاز به آماده سازی خاص.

آزمایشات سرولوژی هپاتیت واجد شرایط مراقبت پزشکی هستند. با این حال، برای اینکه بتواند هر سه آزمایش تشخیصی (HBsAg، anti-HBs و anti-HBc) را به طور همزمان درخواست داده شود و واجد شرایط مراقبت پزشکی بودن را حفظ کند، لذا پزشک می بایست در درخواست خود ” بررسی هپاتیت مزمن B”، را قید نماید.

آزمایش HBV چگونه کار می کند؟

آزمایش سرولوژیک HBV، مانند بسیاری از روش های مدرن سرولوژی، بر تکنیک های ایمونواسی آنزیمی (EIA) برای تشخیص آنتی ژن ها و آنتی بادی ها در سرم بیمار متکی است. این روش معمولاً شامل انکوبه کردن سرم بیمار در حضور معرف هایی در چاهک های پوشیده شده با آنتی ژن ها یا آنتی بادی ها است که به طور خاص با موارد مورد سنجش، واکنش نشان می دهند. تکنیک های مدرن سرولوژی هپاتیت B بسیار حساس و خاص هستند.

نتایج آزمایش HBV به چه معناست؟

گزارش آستانه در تیترآنتی بادی HBV می تواند گیج کننده باشد. هر بیمار دارای ایمنی که دوره واکسیناسیون علیه HBV را تکمیل کرده باشد، تا زمانی که تیتر ضد HBs آنها بیشتر ازmIU/mL 10اندازه گیری شده باشد، ایمن محسوب می شود.

نتایج آزمایش HBV به شما چه نمی گوید؟

پانل تشخیصی HBV به خودی خود بین عفونت حاد و مزمن HBV تفاوتی قائل نمی شود، لذا این امر به اطلاعات بالینی و آزمایشگاهی بیشتری از جمله IgM ضد HBc نیاز دارد. در صورت عدم اطمینان، بحث با آزمایشگاه یا متخصص توصیه می شود.