بیماری سلیاک چیست؟
بیماری سلیاک چیست؟ باید گفت که سلیاک یک بیماری خودایمنی جدی است که در افراد مستعد ژنتیکی رخ می‌دهد و طی آن مصرف گلوتن منجر به آسیب در روده کوچک می‌شود. تخمین زده می‌شود که از هر ۱۰۰ نفر در سراسر جهان ۱ نفر را تحت‌تأثیر قرار دهد، اما تنها حدود ۳۰٪ به‌درستی تشخیص داده می‌شوند. هنگامی که افراد مبتلا به بیماری سلیاک گلوتن (پروتئینی که در گندم، چاودار و جو یافت می‌شود) می‌شوند، بدن آنها یک پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند که به روده کوچک حمله می‌کند. این حملات منجر به آسیب به پرزها می‌شود. پرزها برجستگی‌های انگشت مانند کوچکی هستند که روده کوچک را می‌پوشاند و جذب مواد مغذی را افزایش می‌دهد. هنگامی که پرزها آسیب می‌بینند، مواد مغذی نمی‌توانند به‌درستی در بدن جذب شوند.
بیماری سلیاک ارثی است، به این معنی که در خانواده‌ها وجود دارد. افراد دارای خویشاوند درجه یک مبتلا به بیماری سلیاک (والدین، فرزند، خواهر و برادر) یک در ۱۰ خطر ابتلا به بیماری سلیاک را دارند. بیماری سلیاک در بزرگسالی و اساسا می‌تواند در هر سنی پس از شروع مصرف گلوتن در افراد ایجاد شود. در صورت عدم درمان، بیماری سلیاک می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.
آیا در معرض خطر بیماری سلیاک هستید؟
برای اینکه بدانیم علائم بیماری سلیاک چیست؟،باید به این نکته اشاره کرد که افراد مبتلا به بیماری سلیاک ۲ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و ۴ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های روده کوچک هستند. بار درمان بیماری سلیاک با بیماری کلیوی مرحله نهایی قابل مقایسه است و بار شریک زندگی با مراقبت از بیمار مبتلا به سرطان قابل مقایسه است. بیماری سلیاک درمان نشده می‌تواند منجر به ایجاد سایر اختلالات خودایمنی مانند دیابت نوع ۱ و مولتیپل اسکلروزیس (MS) و بسیاری از شرایط دیگر از جمله درماتیت هرپتی فرمیس (بثورات پوستی خارش‌دار)، کم‌خونی، پوکی استخوان، ناباروری و سقط جنین، شرایط عصبی مانند صرع و میگرن، کوتاهی قد، بیماری قلبی و سرطان روده گردد.
درمان بیماری سلیاک
در حال حاضر، تنها درمان بیماری سلیاک پیروی مادام‌العمر از رژیم غذایی سخت بدون گلوتن است. افرادی که بدون گلوتن زندگی می‌کنند باید از غذاهای حاوی گندم، چاودار و جو مانند نان و آبجو اجتناب کنند. مصرف مقادیر کمی گلوتن، مانند خرده‌های تخته برش یا توستر، می‌تواند باعث آسیب روده کوچک شود. بیماری سلیاک با نام‌های بیماری سلیاک، اسپرو سلیاک، اسپرو غیرگرمسیری و انتروپاتی حساس به گلوتن نیز شناخته می‌شود. جدولی زیر نشان می‌دهد که چگونه سن تشخیص بر شانس ابتلا به یک بیماری خودایمنی دیگر تأثیر می‌گذارد.
احتمال ایجاد یک وضعیت خودایمنی دیگر | سن تشخیص |
10.5% | 2-4 |
16.7% | 4-12 |
27% | 12-20 |
| 34% | بیشتر از 20 |
آسیب‌های ناشی از بیماری سلیاک
بیماری سلیاک تشخیص داده نشده یا درمان نشده می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های زیر شود:
- پوکی‌استخوان یا استئوپنی با شروع زودرس؛
- اختلال در عملکرد کیسه صفرا؛
- بیماری قلبی؛
- ناباروری و سقط جنین؛
- کم‌خونی فقر آهن؛
- عدم تحمل لاکتوز؛
- علائم عصبی: از جمله اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD)؛
- سرطان روده کوچک و لنفوم غیر هوچکین.
پرسشهای متداول درباره بیماری سلیاک
۱. بیماری سلیاک در بزرگسالی چه علائمی دارد؟
پاسخ: علائم بیماری سلیاک در بزرگسالی شامل نفخ، اسهال، کاهش وزن و خستگی مزمن است. همچنین برخی بیماران ممکن است دچار مشکلات پوستی و افسردگی شوند.
۲. آیا بیماری سلیاک در کودکان متفاوت از بزرگسالان است؟
پاسخ: بله، بیماری سلیاک در کودکان معمولاً با علائمی مانند اسهال مزمن، کاهش رشد و تحریک‌پذیری همراه است. تشخیص زودهنگام می‌تواند به بهبود وضعیت رشد کمک کند.
۳. علائم بیماری سلیاک خفیف چیست؟
پاسخ: علائم خفیف بیماری سلیاک ممکن است شامل نفخ خفیف، درد شکم و تغییرات در مدفوع باشد. این علائم می‌توانند به راحتی نادیده گرفته شوند، اما همچنان نیاز به بررسی دارند.
۴. آیا بیماری سلیاک خطرناک است؟
پاسخ: بله، بیماری سلیاک می‌تواند خطرناک باشد. عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند سوء تغذیه، بیماری‌های خودایمنی و حتی سرطان روده شود.
۵. رنگ مدفوع در بیماری سلیاک چگونه است؟
پاسخ: رنگ مدفوع در بیماری سلیاک ممکن است به دلیل عدم جذب چربی، به رنگ روشن یا زرد متمایل شود. این تغییرات می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات گوارشی باشد.
۶. طول عمر بیماران سلیاک چگونه است؟
پاسخ: با پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن، بیماران سلیاک می‌توانند طول عمر طبیعی و سالمی داشته باشند. تشخیص و درمان به موقع نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی دارد.
