نویسنده: متخصص سرولوژی آزمایشگاه فروردین
خلاصه و نکات کلیدی
این راهنما علائم انگل روده در بزرگسالان، علائم انگل معده و علائم کرمک در بزرگسالان را بهصورت تفکیکی توضیح میدهد و تفاوت آنها با مشکلات شایع مثل IBS یا مسمومیت غذایی را روشن میکند.
علائم انگل در بزرگسالان: راهنمای کامل تشخیص، آزمایش و درمان
علائم انگل در بزرگسالان، تقریبا آشکار و واضح است. در حقیقت، اگر مدتی است دچار اسهال یا یبوست طولانی، نفخ، درد شکم، خارش شبانه اطراف مقعد، بثورات پوستی، کاهش وزن بیدلیل یا خستگی مداوم شدهاید، ممکن است به انگل روده مبتلا باشید.
این نشانهها وقتی با عواملی مانند سفر، مصرف آب یا غذای آلوده، یا تماس نزدیک با فرد بیمار همراه شوند، احتمال عفونت انگلی افزایش مییابد. تشخیص زودهنگام باعث پیشگیری از درمان طولانیمدت و بروز مشکلات تغذیهای میشود. در این مقاله از آزمایشگاه فروردین تهران، به بررسی علائم انگل روده، روشهای تشخیص و درمان آن میپردازیم.
علائم انگل روده در بزرگسالان چیست؟
- اختلالات گوارشی پایدار: اسهال آبکی یا چرب و بدبو، یبوست متناوب، نفخ، گاز زیاد و دردهای کرامپی در ناحیه شکم.
- تغییر در اشتها و وزن: کاهش وزن ناخواسته با اشتهای معمول یا زیاد، یا برعکس بیاشتهایی.
- کمبودهای تغذیهای: کمخونی فقر آهن (در کرم قلابدار)، کمبود ویتامین B۱۲ در برخی عفونتها، خستگی یا سرگیجه.
- علائم پوستی و آلرژیک: بثورات، کهیر یا خارش منتشر، بهویژه خارش شبانه در اطراف مقعد (نشانه کرمک).
- نشانههای عمومی: بیحالی، اختلال خواب و تحریکپذیری. البته این علائم بهتنهایی نمیتوانند دلیل قطعی وجود انگل باشند.
علائم کرم معده در بزرگسالان
در اصطلاح عامیانه، «کرم معده» معمولاً به هر نوع کرم رودهای گفته میشود. علائم معمول شامل موارد زیر است:
- تهوع گاهبهگاه، احساس پری زودرس، یا درد در قسمت بالای شکم.
- در برخی عفونتهای ناشی از خوردن ماهی یا غذاهای دریایی خام، ممکن است درد شدید و تهوع ناگهانی بروز کند.
- توجه: بیشتر کرمها در روده زندگی میکنند، نه در معده. برای تشخیص قطعی، انجام آزمایش ضروری است.
علائم انگل معده چیست؟
- تهوع و استفراغ متناوب، بیاشتهایی، درد ناحیه بالای شکم، نفخ یا آروغ زیاد.
- در صورت همراهی علائم با کاهش وزن، تب یا خون در مدفوع باید فوراً به پزشک مراجعه شود.
علائم کرمک در بزرگسالان
- خارش شدید مقعد، مخصوصاً هنگام شب.
- بیقراری و اختلال خواب.
- مشاهده رشتههای سفید و نازک در اطراف مقعد یا روی مدفوع.
- در اثر خارش، ممکن است پوست اطراف مقعد دچار زخم سطحی شود.
آزمایش انگل در بزرگسالان
آزمایش انگل مجموعهای از تستهای آزمایشگاهی است که برای یافتن تخم، لارو یا قطعات انگل در نمونههای بدن (معمولاً مدفوع) انجام میشود. هدف، شناسایی نوع انگل و انتخاب درمان مناسب است.
اسم آزمایش انگل
- در زبان روزمره به آن «آزمایش انگل» یا «آزمایش مدفوع برای انگل» گفته میشود.
- در علوم آزمایشگاهی، نام دقیق آنها عبارتاند از:
Ova & Parasite (O&P)، Stool Antigen Test، PCR/Multiplex GI Panel و برای کرمک، Tape test.
فهرست آزمایشهای انگل روده و معده
Ova & Parasite (O&P)
- بررسی میکروسکوپی مدفوع برای یافتن تخم یا انگل.
- باید سه نمونه در روزهای غیرپیاپی (مثلاً روز اول، سوم و پنجم) ارسال شود؛ چون نمونه تکی ممکن است منفی کاذب باشد.
- نمونه باید طبق دستورالعمل آزمایشگاه جمعآوری و منتقل شود.
تست آنتیژن مدفوع (Giardia، Entamoeba histolytica)
- دقت بالاتری برای برخی انگلها دارد و پاسخ سریعتری نسبت به O&P میدهد.
- برای موارد اسهال آبکی یا زمانی که تست O&P منفی ولی شک بالینی بالا است، توصیه میشود.
PCR یا Multiplex GI Panel
- شناسایی DNA یا RNA انگلها، باکتریها و ویروسها بهصورت همزمان.
- تستی بسیار حساس اما گران است؛ نتیجه باید همراه با علائم بیمار تفسیر شود.
تست نوار چسب (Tape Test)
- صبح زود، قبل از دستشویی یا حمام، نوار چسب شفاف روی مقعد چسبانده و سپس روی لام میچسبانند.
- انجام آن برای ۲ تا ۳ روز متوالی باعث افزایش دقت تست میشود.
آزمایش CBC و بررسی ائوزینوفیل
افزایش ائوزینوفیل در خون میتواند نشانه عفونت با برخی کرمهای بافتی باشد، اما در انگلهای تکیاخته معمولاً طبیعی است.
آزمایشهای سرولوژی (Strongyloides، Toxocara، Echinococcus)
در موارد درگیری بافتی یا قبل از شروع داروهای سرکوب ایمنی، انجام این تستها توصیه میشود.
آندوسکوپی یا نمونهبرداری
در موارد خونریزی، علائم مقاوم یا ضایعات مشکوک، پزشک ممکن است آندوسکوپی تجویز کند.
تصویربرداری
در صورت درگیری اندامهایی مانند کبد یا مغز، سونوگرافی یا سیتی اسکن به تشخیص کمک میکند.
شرایط انجام آزمایش انگلی چیست؟
- از تماس نمونه با آب یا ادرار خودداری کنید.
- پیش از نمونهگیری، از مصرف ملینهای روغنی بپرهیزید.
- نتیجه منفی یکبار، وجود بیماری را رد نمیکند؛ تکرار تست یا استفاده از روش مکمل مهم است.
- تفسیر نتایج باید فقط توسط پزشک یا کارشناس آزمایشگاه انجام شود.
درمان انگل در بزرگسالان
درمان بر اساس نوع انگل، محل درگیری و وضعیت جسمی فرد انتخاب میشود. مصرف خودسرانه دارو میتواند خطرناک یا بیاثر باشد.
داروهای رایج
تکیاختهها: داروهای مترونیدازول، تینیدازول یا نیتازوکسانید.
کرمها: آلبندازول، مبندازول، ایورمکتین یا پرازیکوانتل، بسته به نوع انگل.
⚠️ توجه: در دوران بارداری، بیماریهای کبدی یا ضعف ایمنی، باید درمان حتماً تحت نظر پزشک انجام شود. مصرف کورتون بدون غربالگری ممکن است خطرناک باشد.
درمان خانگی انگلها در بزرگسالان
اقدامات مفید و کمخطر
- نوشیدن مایعات کافی و استفاده از محلول ORS هنگام اسهال.
- پرهیز موقت از مصرف لبنیات در اسهال شدید.
- مصرف غذاهای پخته و سبک.
- استفاده از پروبیوتیکها ممکن است به بهبود علائم کمک کند، اما درمان قطعی نیست.
مواردی که نباید انجام داد
- مصرف خودسرانه گیاهان یا مکملهای ضدانگل بدون مشورت پزشک.
- انجام رژیمهای «پاکسازی» یا روشهای اینترنتی بدون پایه علمی.
درمان خانگی فقط مکمل درمان پزشکی است، نه جایگزین آن.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
- اسهال یا مشکلات گوارشی بیش از ۷ روز.
- وجود خون، مخاط زیاد یا کرم در مدفوع.
- درد شدید شکم، کاهش وزن یا کمخونی.
- خارش شبانه مقعد یا بیخوابی ناشی از آن.
- بروز علائم پس از سفر یا نوشیدن آب غیربهداشتی.
- در بارداری، سالمندان یا بیماران دارای نقص ایمنی.
ملاحظات ویژه در خصوص علائم انگل در بزرگسالان
- درمان انگل در زنان باردار: فقط پزشک باید درباره درمان تصمیم بگیرد.
- درمان در افراد دارای نقص ایمنی: خطر عوارض بیشتر است، درمان باید سریعتر انجام شود.
- سالمندان: تداخل دارویی و بیماریهای همراه باید در نظر گرفته شود.
پیشگیری از عفونت انگلی
- شستن دستها با آب و صابون، قبل از غذا و بعد از توالت.
- شستوشوی کامل سبزی و میوهها.
- مصرف آب آشامیدنی سالم یا جوشیده.
- کوتاه نگهداشتن ناخنها و پوشیدن کفش در محیطهای آلوده.
- در سفر، از یخ و سالاد خام یا آب تصفیهنشده پرهیز کنید.
- بررسی و درمان حیوانات خانگی طبق نظر دامپزشک.
اشتباهات رایج درباره علائم انگل در بزرگسالان
- ربط دادن هر خارش پوستی یا دندانقروچه به انگل.
- تکیه بر یک نتیجه منفی آزمایش.
- مصرف خودسرانه دارو یا درمانهای اینترنتی.
- بیتوجهی به تست نوار چسب در خارش شبانه مقعد.
- حذف گروههای غذایی مهم و ایجاد سوءتغذیه.
پرسشهای متداول درباره علائم انگل در بزرگسالان (FAQ)
آیا دندانقروچه نشانه قطعی انگل است؟
خیر. معمولاً ناشی از استرس یا مشکلات فکی است. اگر همراه علائم دیگر باشد، بررسی لازم است.
تفاوت علائم کرم معده با مسمومیت غذایی چیست؟
مسمومیت غذایی ناگهانی است و معمولاً در ۲۴ تا ۷۲ ساعت اول برطرف میشود. اما علائم انگل طولانیتر یا عودکنندهاند.
اسم آزمایش انگل برای کرمک چیست؟
تست نوار چسب (Tape Test) که صبحها قبل از شستوشو انجام میشود و باید ۲ تا ۳ روز تکرار گردد.
آزمایش انگل چند نمونه دارد؟
معمولاً آزمایش O&P سه نمونه در روزهای جداگانه نیاز دارد. در صورت لزوم، تست آنتیژن یا PCR هم درخواست میشود.
آیا درمان خانگی علائم انگل در بزرگسالان مؤثر است؟
فقط بهعنوان مراقبت کمکی مؤثر است. درمان قطعی باید با داروهای نسخهای و تحت نظر پزشک انجام شود.
جمعبندی و نتیجهگیری
عفونتهای انگلی در بزرگسالان یکی از علل شایع مشکلات گوارشی و ضعف عمومی بدن هستند. شناخت بهموقع علائم، انجام آزمایش تخصصی و شروع درمان اصولی، از بروز عوارض تغذیهای و مزمن جلوگیری میکند. هرچند بسیاری از افراد علائم خفیف یا گذرا دارند، اما تشخیص قطعی تنها با آزمایش دقیق امکانپذیر است.
آزمایشگاه فروردین تهران با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته، انجام آزمایشهای تخصصی مانند Ova & Parasite، تست آنتیژن، PCR و Tape Test را با بالاترین دقت و نظارت کارشناسان علوم آزمایشگاهی انجام میدهد. در این مرکز، نتایج بهصورت دقیق تفسیر شده و به پزشک برای انتخاب بهترین درمان ارائه میشود.
اگر دچار علائم مشکوک به انگل هستید یا قصد بررسی سلامت گوارش خود را دارید، میتوانید به آزمایشگاه فروردین مراجعه کنید. این آزمایشگاه با مشاوره رایگان، پاسخدهی سریع و نمونهگیری آسان در محل، روند تشخیص و درمان را برای شما ساده و مطمئن میسازد.
✅ آزمایش انگل در بزرگسالان را جدی بگیرید؛ تشخیص زودهنگام، بهترین راه پیشگیری از عوارض است.
برای دریافت نوبت یا مشاوره با کارشناسان ما تماس بگیرید:
📞 02166367914| 📱 ۹۳۶۲۵۹۲۹۹۹ (واتساپ فعال)
توجه
این محتوا آموزشی و اطلاع رسانی است و جایگزین مراجعه به پزشک و آزمایشگاه نیست.
این مقاله توسط متخصص بیماریهای عفونی و گوارشی، مورد بازبینی علمی قرار گرفته است.










































