هپاتیت B

هپاتیت B: عفونت کبدی جدی

هپاتیت B، شایع‌ترین عفونت کبدی جدی در جهان است که به‌وسیله ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود. این ویروس به کبد حمله کرده و به آن آسیب می‌زند. حدود دو میلیارد نفر (یک نفر از هر سه نفر) به این ویروس آلوده‌اند و تقریباً 300 میلیون نفر با عفونت مزمن هپاتیت B زندگی می‌کنند. هر سال بیش از یک میلیون نفر بر اثر این عفونت جان خود را از دست می‌دهند، علیرغم اینکه این ویروس قابل پیشگیری و درمان است.

راه‌های انتقال ویروس هپاتیت B

ویروس هپاتیت B از طریق تماس مستقیم با خون آلوده و مایعات بدن مانند بزاق، اسپرم و مایعات واژنی انتقال می‌یابد. انتقال عمده آن از مادر باردار به جنین یا در زمان زایمان رخ می‌دهد. همچنین، این ویروس می‌تواند از طریق تجهیزات پزشکی غیراستریل، روابط جنسی بدون محافظت، سوزن‌های غیراستریل و استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند تیغ و مسواک منتقل شود.

هپاتیت B: اپیدمی بی‌صدا

اکثر افراد آلوده به این ویروس علائم خاصی ندارند، بنابراین ممکن است ناآگاهانه ویروس را به دیگران منتقل کنند. افرادی که به‌طور مزمن آلوده هستند، ممکن است کبدشان به‌طور بی‌صدا آسیب ببیند و این می‌تواند به بیماری‌های جدی کبدی مانند سیروز یا سرطان کبد منجر شود. خبر خوب این است که این ویروس قابل پیشگیری و درمان است. آزمایش خون ساده‌ای برای تشخیص عفونت هپاتیت B وجود دارد و واکسن مؤثری برای پیشگیری از آن نیز در دسترس است.

اهمیت کبد و عملکردهای آن

کبد یکی از حیاتی‌ترین اندام‌ها در بدن است. حتی اگر 80 درصد از کبد آسیب ببیند، هنوز می‌تواند عمل کند، زیرا دارای توانایی شگفت‌انگیزی برای بازسازی خود است. وظایف کبد شامل ذخیره ویتامین‌ها و مواد معدنی، تولید و تنظیم کلسترول، پاکسازی خون از مواد زائد و تولید عوامل ایمنی است.

شناخت ویروس هپاتیت B

ویروس هپاتیت B یک ویروس کوچک از خانواده Hepadnaviridae است. این ویروس شامل یک پوشش بیرونی و یک هسته داخلی است. پوشش بیرونی آن حاوی آنتی‌ژن سطحی هپاتیت B (HBsAg) است که می‌تواند با آزمایش خون تشخیص داده شود. هسته داخلی شامل DNA ویروس و آنزیم‌های لازم برای تکثیر است.

چرخه زندگی ویروس هپاتیت B

ویروس هپاتیت B (HBV) چرخه زندگی پیچیده‌ای دارد. این ویروس وارد سلول‌های کبدی شده و DNA آن به یک الگوی پایدار برای تولید ویروس جدید تبدیل می‌شود. این فرآیند به تولید و خروج ویروس‌های جدید از سلول‌های کبدی منجر می‌شود.

آزمایشات تشخیصی هپاتیت B

تشخیص عفونت هپاتیت B از طریق آزمایشات سرولوژیک انجام می‌شود. این آزمایش شامل ارزیابی آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌های مرتبط با هپاتیت B است و به تعیین وضعیت عفونت یا ایمنی کمک می‌کند. آنتی‌ژن‌های مورد بررسی شامل HBsAg، HBsAb و HBcAb هستند.

نشانه‌های آزمایش HBV چیست؟

این ویروس یکی از سریع‌ترین علل افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان کبد است. بنابراین، آزمایش افراد در معرض خطر برای جلوگیری از عوارض ضروری است. افرادی که باید آزمایش HBV را انجام دهند شامل:

زنان باردار و تماس‌های جنسی
مردان همجنس‌گرا
معتادان و کارگران جنسی
بیماران همودیالیزی
افرادی که به‌طور همزمان به هپاتیت C یا HIV مبتلا هستند
بیمارانی که در شرف شیمی‌درمانی یا دریافت داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی هستند

زمان مناسب برای آزمایش HBV

هیچ منع مصرفی برای آزمایش سرولوژیک HBV وجود ندارد، اما انجام آن باید با رضایت آگاهانه و در نظر گرفتن تأثیرات پزشکی، روانی و اجتماعی باشد. وجود HBsAg نشان‌دهنده عفونت فعال HBV است و برای تعیین وضعیت HBV بیماران، آزمایش‌های HBsAg، anti-HBs و anti-HBc ضروری است.

روند آزمایش HBV

آزمایش HBV معمولاً از طریق آزمایش خون بدون نیاز به آماده‌سازی خاص انجام می‌شود. پزشک باید در درخواست خود “بررسی هپاتیت مزمن B” را قید کند تا واجد شرایط مراقبت پزشکی باقی بماند. این آزمایش‌ها بر اساس تکنیک‌های ایمونواسی آنزیمی (EIA) عمل می‌کنند و بسیار حساس و خاص هستند.

تفسیر نتایج آزمایش HBV

گزارش‌های آزمایش HBV می‌تواند گیج‌کننده باشد. اگر تیتر ضد HBs بیشتر از 10 mIU/mL باشد، بیمار ایمن محسوب می‌شود. با این حال، این پانل بین عفونت حاد و مزمن تفاوتی قائل نمی‌شود و برای تمایز نیاز به اطلاعات بالینی و آزمایشگاهی بیشتری است.